باکتریها بسیاری از خصوصیات و ویژگی های یک موجود زنده را دارند که در زیر به چند مورد آن اشاره میکنیم :باکتریها از سلول تشکیل شدهاند و DNA موجود در آنها حاوی اطلاعات ژنتیکی است . برخی از گونه های آنها تولید مثل می کنند و برای رشد نیاز به دریافت انرژی از محیط پیرامون خود دارند.
از آنجاییکه اغلب ، بین باکتری ها و عوامل بیماری زا ارتباطی وجود داشته است ، معمولا آنها را از جنبه بیماری زایی مورد مطالعه و بررسی قرار داده اند. ولی باید توجه داشت که به دلیل وظیفه ی مهم آن ها در اکوسیستم ، نقش برجسته و سودمندی در ایجاد نظم و هماهنگی بین چرخه های موجودات زنده دارند که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- باکتری ها باعث تغییرنیتروژن جوی به شرایطی مناسب حیات گیاهان می شوند .
- ایجاد ارتباط و هماهنگی بین ارگانسیم ها بطوریکه یه تعامل دو طرفه ایجاد می شود .
- عامل تجزیه مواد دفعی از دیگر موجودات زنده و بازیافت آنها
- آسان کردن جریان هضم غذا در دستگاه گوارش
- یکی از عوامل مهم در جریان تولید ، در صنعت مواد غذایی
- یکی از عوامل موثر در تصفیه فاضلابها
- نقش مهم و ویژه ای در تولید برخی از دارو ها و درمان های نوین پزشکی
در واقع باکتریها به وفور در همزیستی با موجودات دیگر در دنیا وجود دارند.این موجودات با تراکم بالایی در خاک و یا حتی در آب نیز هستند و دلیل بسیاری از عوامل بیماریزا محسوب می شوند و از نظر ساختاری معمولا بسیار کوچک هستند .
باکتریها مانند سلولهای گیاهی و قارچی دارای دیواره سلولی هستند با این تفاوت که این دیواره ترکیبات متفاوتی دارد. دیواره باکتری ها از پپتیدوگیلیکان است. حرکت باکتری ها با استفاده از تاژک انجام میگیرد.از نظر شکل ظاهری متفاوتند . برخی کروی ، برخی میله ای یا مارپیچ هستند. با اینکه باکتری ها تک سلولی هستند ولی معمولا به دلیل تجمع کنار همدیگر ساختار خوشه ای یا زنجیره ای به خود میگیرند.